Je suis Charlie in Utrecht

Deze cartoon is gestolen van Jos Collignon

(Kijk uit: 1720 woorden)

Dit was eigenlijk de eerste keer van mijn leven dat ik naar een demonstratie ging, afgezien van de VVDM-demonstraties die ik als bestuurslid zelf organiseerde. Maar dat was werk. Deze demonstratie was door onze burgemeester, Jan van Zanen, georganiseerd, dus niet echt controversieel, maar goed, je moet ergens beginnen.

Het hele Domplein stond vol, dat was mooi. De verhalen van de uitgenodigde sprekers waren, voor zover te verstaan, redelijk te verteren en in ieder geval lekker kort. Cees Grimbergen praatte het allemaal aan elkaar en dat deed hij goed. Het werd leuk toen mensen uit de massa voor het podium hun zegje konden doen.

Een ervan was een leraar maatschappijleer die het mooi vond dat het plein vol stond, maar het idee had dat er alleen maar blanke hoogopgeleide op waren komen dagen. Dat was ook zo, zag ik me om me heen, maar er bleken toch een paar allochtonen te zijn, waarvan er ook drie op het podium verschenen.

Eén man die een Niet Mijn Islam-pagina op Facebook was gestart, de voorzitter van de Moskee in de Kanaalstraat, een kolossaal gebouw, en een studente met een hoofddoekje. Het viel me op dat ze alle drie een Turkse achtergrond hadden en dat er één slecht Nederlands sprak en een andere zo te horen ook te weinig om een doorsnee Volkskrant goed te begrijpen. Ze waren alle drie een interpretatie van de Koran toegedaan die geweld verbood. Marokkanen heb ik niet gezien. En Bernadette uit Frankrijk kwam ons bijna snikkend bedanken voor de steun, mede namens de rest van Frankrijk.

Ik vond het maar ingewikkeld. Ik was helemaal niet gekomen om Frankrijk te steunen. Ik vind het verschrikkelijk dat er 12 Fransen zijn vermoord, maar ik was niet naar het plein gekomen voor een rouwplechtigheid, maar omdat ik wil dat niemand een blad voor de mond neemt uit angst voor represailles. Geen cabaretier, geen cartoonist, geen journalist, niemand niet. De Fransen zouden iets meer moeite moeten doen voor de mensen in de banlieus, in plaats van op Marine Le Pen te stemmen. Zoiets geldt trouwens ook voor Nederland.

Dat er alleen Turken (Nederlandse met een Turkse achtergrond) op het podium stonden zinde me ook niet. Ik heb geen zin in een discussie over welke lezing van de Islam de beste is. Ik heb helemaal niks met religie. Charb heeft geloof ik gezegd dat religie een mening is en dat vind ik ook. Noem het een levensovertuiging, ook best, maar vraag me niet om er respect voor op te brengen, want dat ga ik niet doen. Tolerantie, meer bied ik niet. Respect is voor mensen of ideeën waar ik tegen opkijk.

Verder vind ik het erg onnodig dat Islamieten zich uitspreken tegen dit soort aanslagen, omdat ze toevallig ook Islamiet zijn. Ik ga ook geen afstand nemen van iemand uit mijn eigen subcultuurtje die iets misdadigs doet. Het idee dat hier achter zit is geloof ik dat we vinden dat de Islamieten hun eigen mensen een beetje in bedwang moeten houden. Misschien wel zoals Marokkaanse vaders 's avonds soms de straat opgaan om Marokkaanse jongens aan te spreken op wangedrag.

Misschien is dat nog een reflex uit de verzuiling (autonomie in eigen kring), maar ik dacht dat we die achter ons hadden gelaten. Het is namelijk flauwekul. Je kunt mensen niet aanspreken op het gedrag van anderen uit de zelfde groep of dezelfde subcultuur. Dan zou je ook collectieve straffen kunnen gaan opleggen en dat is bijna net zo achterlijk als het gedrag waartegen ik op het Domplein kwam demonstreren. Maar misschien gaat Wilders of iemand van dat allooi het wel voorstellen binnenkort. Hij zal veel steun krijgen.

Volgende punt: samenhang tussen religie en terrorisme. Die is er niet. Niet op die manier. In dit land van bijbelvorsers (van het CDA zijn we trouwens bijna af, dus het gaat de goede kant op) bestaat het idee dat mensen dingen doen omdat hun Bijbel of Koran die voorschrijven. Nou, dat valt reuze mee. Op de eerste plaats zijn Bijbels en Korans stokoude dikke boeken vol met dubbelzinnigheden en tegenstrijdigheden, waar je alle kanten mee op kan. Niemand kan daar chocola van maken, daarom heb je al die stromingen ook die elkaar in mindere tijden het leven zuur maken of meteen maar vermoorden. Zie het kalifaat.

Mensen doen geen dingen, omdat dat van hun Bijbel moet, in ieder geval geen extreme of gewelddadige dingen. Ik denk dat het andersom is. Sommige mensen - terroristen - hebben een stevige aandrang om zich extreem te gedragen en zijn blij als ze daarvoor een rechtvaardiging kunnen vinden in een boek als de Bijbel of de Koran. En die vind je daar. Hartstikke mooi. Je hebt zin om iemand door zijn kop te schieten en het wordt nog goedgekeurd door de imam en de Koran ook! En als je er bij sneuvelt krijg je 72 bruinogige maagden toe! Ik kan me trouwens heel moeilijk voorstellend dat er mensen zijn van boven de 7 dat serieus geloven (en jongetjes onder de 7 hebben liever 72 Action Mannen). Het lijkt me trouwens ook iets waar je gauw op uitgekeken bent.

Misschien is de vraag interessanter waarom (vooral) mannen tussen de 15 en de 30 zo vatbaar zijn voor extreem gedrag. Die is trouwens al lang beantwoord. Gefrustreerde ambitie en uitzichtloosheid. Als je opgroeit in een omgeving waar de dominante subcultuur zijn neus voor ophaalt en je dus eigenlijk met de nek wordt aangekeken, als je geen idee hebt hoe je opleiding (ook al krijg je hem gratis) kunt gebruiken om je lot te verbeteren, en als je wel een opleiding hebt, maar je grijpt bij iedere sollicitatie mis, omdat anderen beter op hun gemak zijn in die setting en meer lijken op de mensen in de sollicitatiecommissie, of je loopt tegen andere vormen van onbewuste discriminatie op, tja, dan kun je wel eens boos worden.

En als je dan net mensen tegenkomt die jou met je achtergrond wel normaal en de moeite waard vinden en die je aan een kalashnikov helpen waardoor je eindelijk eens Iemand kan zijn - want tjongejonge wat krijg je ineens een aandacht en respect als je met een geweer onder je arm door de hoofdstraat loopt, in Frankrijk krijg je 85.000 man "hulpdiensten" achter je aan - dan kan ik me voorstellen dat je voor de verleiding bezwijkt. En het is ook nog eens avontuurlijk. (Ik denk dat vrijwilligers voor de Luchtmobiele Brigade dezelfde motieven hebben). En ik kan me voorstellen dat je dan af en toe ook in de Koran kijkt, want dat hoort er een beetje bij en bovendien legitimeert hij je (wan)daden. (De Luchtmobiele Brigade heeft daarvoor het volkslied, de kersttoespraak van koning Willy en het Nederlands elftal).

Syrië maakt het nog ingewikkelder. Er zijn nu een paar duizend boze Europese moslims die een aantal maanden aan grof geweld hebben blootgestaan en met wapens in de weer zijn geweest. Ik geloof dat 20% van de mensen (geldt ook voor Amerikaanse soldaten) daarbij PTSS oploopt, dus die zijn nog gevaarlijker.

Voor ons, de blanke, bevoorrechte, hoogopgeleide middenklasse, is dit slecht nieuws. Je lost de problemen niet op door mensen naar een Bijbelclub te sturen waar ze een minder schadelijke geloofsovertuiging krijgen ingeprent - ik zie het ook niet goed voor me, ook al zijn er vast genoeg dominees die het willen proberen - of nog een een foldertje te sturen over de humanistische beginselen, want daar wordt hun leven niet minder uitzichtloos van. Zoals bij iedere juveniele delinquent is de beste remedie Werk Woning Wijf (of Wederhelft als je nog politiek-correct bent). Maar dan kom je op de aloude vragen: wie gaat dat regelen en wie gaat dat betalen?

De staat verstrekt geen banen en partners. Dat met die banen voor iedereen is geprobeerd achter het Ijzeren Gordijn, toen dat nog bestond, maar daar zijn ze failliet aan gegaan. Het regelen van een partner is in religieuze kringen grappig genoeg veel beter geregeld. Als je leuk meedoet met kerk en familie komt er wel een vrouw. Misschien niet je eerste keus, maar ja. Tel uit je winst. Het enige wat je hier in Nederland altijd krijgt is een woning. Weliswaar klein (hangt ook af van het aantal kinderen dat je erin onderbrengt) en gehorig, maar toch.

Het is denk ik niet zo moeilijk in te zien dat bij economische neergang of stagnatie aan de ene kant de uitzichten minder worden - ook voor mensen uit andere subculturen - en aan de andere kant de mogelijkheden van staat/rijk/gemeenschap om werk en woning te subsidiëren minder worden. Het geld is op en de concurrentie om wat er nog wel te besteden is wordt veel groter. Je kunt raden wie er dan het slechtst van afkomen.

Je kunt dus redelijk uittekenen dat er nog meer aanslagen komen en misschien ook wel dichter bij huis. En het wordt weer minder als de economie aantrekt (maar daar durf ik voorlopig niet op te reken, we gaan Japan achterna met vergrijzen en stagneren) of als we de boel eerlijker verdelen. Zie ik ook niet gebeuren. Hoe minder er te verdelen is, hoe schever de verdeling. Het is niet voor niks dat de ongelijkheid als sinds Wim Kok (bedankt nog) toeneemt.

Wat overblijft is dat deze massa's zich zelf gaan verheffen. Dan zullen ze daar eerst de noodzaak van moeten gaan zien. Ik lees in de krant over Turks-Nederlandse jonge mensen die ondanks opleiding enz. hier niet aan de bak komen en het dus maar in het Moederland gaan proberen. Die mogelijkheid hebben onze Marokkaanse Nederlanders niet.

En we gaan het ook niet oplossen door de verbinding te zoeken of op de thee te gaan. Dat is de oplossing van politici en verandermanagers die het ook niet meer weten en geen benul hebben van menselijk gedrag. Een van de sprekers - flauw om zijn naam te noemen - zei dat hij zich er eigenlijk een beetje voor schaamde (dat doet het altijd goed bij dit soort bevlogen bijeenkomsten) dat hij zich al 20 jaar niet meer in Lombok had laten zien sinds hij aan in het pittoreske centrum van onze prachtstad woont. Maar waarom zou hij? De Oudegracht is veel leuker en in Lombok hebben ze het heus wel door als hij alleen voor zijn fatsoen op bezoek komt. Thuisblijven is minder neerbuigend.

Dat wou ik ook nog even kwijt.