Leuk artikel in
Sir Edmund van Hidde Boersma over nostalgie. Nostalgie iets voor mensen die niet met onzekerheid overweg kunnen, dus voor iedereen. Terugkijken naar een wedstrijd waarvan je de uitslag al weet. Net zoiets als partij kiezen in de Tweede Wereldoorlog, hoewel je nog steeds neonazi's hebt die zich vergissen.
Het jammere van nostalgie is dat het bijna nooit klopt. Het is maar de vraag of het vroeger allemaal zo fijn was en het is ook nog de vraag of het voor iedereen zo fijn was.
Ik was een keer in de Hermitage-dependence bijvoorbeeld in Amsterdam waar een tentoonstelling was over de tsaren. Het moet allemaal een dolle boel geweest zijn, met bals die zo druk waren dat je diamanten ketting in het gedrang kon knappen. Dat is waarschijnlijk best leuk als dat jouw ketting is, maar niet als je een van de tienduizend lijfeigenen bent die zich moest laten uitbuiten om die diamanten te betalen. Wat ben je voor idioot als je naar die tijd terugverlangt? Eigenlijk zijn alle kunstschatten waar wij voor in katzwijm liggen betaald met uitbuiting en slavernij. Er is niks meer aan te doen en je maakt het ook niet goed door ze te slapen, maar ik moet er af en toe wel aan denken.
En verder is het dus de vraag of het allemaal zo ontzettend leuk was. In de jaren 80 waren we bijvoorbeeld allemaal vrij beducht voor de bom. Toen ik op 3 maart 1986 op moest komen voor de Eerste Oefening (militaire dienst, dus), kwam ik veel jongens tegen die zich afvroegen wat dat voor zin had: één neutronenbom en we zouden er allemaal geweest zijn. Toen ik op de middelbare schooltijd zat was het ook een zootje, met punks, krakersrellen en dat soort dingen.
En kijken mensen daar met warme gevoelens naar terug, omdat je automatisch na twee maanden een vaste baan kreeg? En een studiebeurs? En VUT? Nou, toen deed niemand dat.
Ik ben eigenlijk wel benieuwd wat mijn kinderen eraan gaan doen. Ik geloof niet veel. In de Volkskrant wordt ook
Mark Elchardus aangehaald, een Belgische socioloog, die bij elkaar geënqueteerd heeft dat maar 16% van de Belgische jongeren iets van de politiek verwacht (evenveel als van God, staat er een beetje smalend bij) - wie smaalt er tegenwoordig nog, trouwens? Hoe gaan ze dan zorgen voor een basisinkomen, verhoging van de successierechten naar 95% en kernenergie (de enige manier om de global warming nog een beetje tegen te gaan en bovendien veiliger dan windenergie)? Met Twitteren?
Ik ben wel blij dat er typetjes zijn als Rutger Bregman, de
twenty something correspondent Vooruitgang van De Correspondent. Die heeft geen zin om bij de pakken neer te zitten, zoals de 50-plussers die de opinies domineren, in ieder geval in de pers en correspondeert vrolijk over de vooruitgang overal ter wereld.
Het is nog nooit zo goed gegaan, alleen zijn de vooruitzichten plaatselijk wat minder. Om precies te zijn bij de 500 miljoen Europeanen en 300 miljoen Amerikanen die tussen 1945 en 1975 drie keer zo rijk zijn geworden, maar 40 jaar nadat ze Reagan en Thatcher hebben gestemd tot de ontdekking komen dat de koek daarna niet meer zo veel groter is geworden en (verkeerd gestemd!) veel minder eerlijk verdeeld wordt. In een democratie (dan moet je wel gaan stemmen) is dat makkelijk recht te zetten, maar in tijden van neergang gaan mensen hun centen juist krampachtiger vasthouden in plaats van eerlijker delen.
Wie verzint daar iets op? Graag een stemadvies.
