Die is eerder symbolisch dan materieel. "Symbolisch" moet je hier in de wetenschappelijke betekenis (semiotiek en zo) opvatten. Het is niet de tegenstelling tussen arm en rijk waar het hier om gaat, maar tussen hoogopgeleid en laagopgeleid.
Ik heb al op heel wat borrels en feesten lopen verkondigen dat dankzij de Mammoetwet en de doorstroming in het onderwijs de niet-elite heel anders in elkaar zit dan vroeger. Honderd jaar geleden kwam je nog boerenknechten tegen die de relativiteitstheorie begrepen (en die was toen nog niet eens geformuleerd!) en mijn huisbaas, die alleen lagere school had, versloeg een van zijn huurders, die lid was van een club, altijd met dammen.
Mijn moeder heeft me laatste bijvoorbeeld verteld dat de HBS niet bedoeld was voor de dochter van een vertegenwoordiger, maar voor kinderen van dokters en notarissen. Het is ook niet voor niks dat er zoveel onderwijzers honderd jaar geleden maatschappelijk en wetenschappelijk actief waren. Dat was namelijk het hoogste wat je kon bereiken, kwa opleiding, als je niet uit de elite kwam. Mijn oma heeft me ook eens uitgelegd dat zij (haar eindrapport van de lagere school werd op verjaardagen wel eens trots doorgegeven en daarop had ze voor ongeveer alle vakken een tien) drie beroepsmogelijkheden had: dienstbode, winkelmeisje en onderwijzers. Zij werd winkelmeisje.
En wat gebeurt er nu? Iedereen die een beetje kan leren stroomt zo ver door als zijn hersens en zitvlees het toelaten. Dat is mooi en goed. Het gevolg is wel dat de tegenstelling tussen de elite en de niet-elite zo groter wordt. Iedereen met een beetje verstand promoveert namelijk makkelijk naar de elite. Die vat ik dan wel ruim op. Daardoor krijg je twee werelden.
Waar vroeger gewoon neer werd gekeken op de minderopgeleiden en ze alleen de TROS hadden voor simpel vermaak, hebben ze er de laatste 25 jaar een hele batterij spreekbuizen bijgekregen in de vorm van commerciële zenders. Daar mag iedereen roepen wat hij wil, hoe extremer hoe liever, want kijkcijfers zijn belangrijker dan fact checking. Omdat voor de meeste mensen iedereen die met zijn kop op tv komt respectabel is (vandaar de hysterische belangstelling voor BN'ers), voelt de gewone man zich nu meer gerespecteerd.
De volgende stap was de opkomst van de populistische partijen, LPF, PVV en SP. Ook die verhogen de respectabiliteit van de gewone man, want er zijn nu echte politici, ook al hebben ze soms geverfd hoor, die zijn mening vertolken. Ik vind zelf dat populistische partijen misbruik maken van het gebrek aan opleiding en kritische zin (die krijg je trouwens ook niet vanzelf mee op de universiteit) van de gewone man (ik heb zo'n hekel aan die term, vooral als mensen zichzelf ermee karakteriseren) door van alles te beloven wat niet kan en dat vind ik heel kwalijk.
Elchardus ziet dat verband ook en we hebben elkaar nog nooit gesproken!
Ik vind het een vervelende ontwikkeling dat er twee lagen in de maatschappij zijn die eigen media hebben, eigen meningen en eigen politici, maar ook eigen restaurants (wokken vs. de sterren van Michelin of in ieder geval het betere grand-café) en eigen vakantiebestemmingen. Niet alleen omdat zij weten hoe je een auto repareert, hoe je loodgiet enz. (gelukkig weten wij weer hoe je een blinde darm verwijdert en nog wat handige dingen), en ook niet omdat ze door op rare partijen te stemmen het hele politieke leven hier twee jaar hebben ontwricht, onder toeziend oog weliswaar van de eeuwig goedlachse MP, maar waarom dan wel?
Goeie vraag. Omdat ik geen ruzie wil? Omdat ik niet wil dat mensen denken dat de elite de gewone man aan zijn lot overlaat? Misschien moet ik hier iets zeggen dat alle mensen vrienden en broeders moeten zijn, maar dat krijg ik nog even niet uit mijn bek. Ik heb me mijn hele leven verkneukeld over domme mensen (en hun muziek, en hun haar, en hun scooters, enz.). Ik was namelijk erg slecht in gym, dus ik moest het van mijn goeie cijfers hebben en daar ben ik een beetje in doorgedraafd.
Ik weet al wat ik wil: ik wil dat alle mensen verstandige burgers zijn, die iets doen voor de samenleving, hun eigen mening kunnen vormen of op mensen kunnen vertrouwen die hen daarbij helpen en elkaar verder zoveel mogelijk hun gang laten gaan. Yes, een ideaal! Eindelijk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten