Een andere dr Phil

Dr. Phil (Zimbardo)

Behalve die tv-psycholoog heb je ook Phil Zimbardo, die je zou moeten kennen van het Stanford Prison Experiment. Dat moet je kennen, omdat dat aantoont dat de situatie het gedrag van mensen bepaalt en niet per se hun karakter. Het Stanford Prison Experiment deed een gevangenis na en van te voren was willekeurig gekozen wie er cipier en wie er gevangene zou zijn. Toen het begon bleek dat cipiers zich als facisten gingen gedragen en gevangen als bangerikjes. Het zou twee weken duren, maar werd eerder afgebroken, omdat het helemaal uit de hand liep. Google verder op Fundamental Attribution Error.

Zimbardo was dus de bedenker en ik volg hem op Twitter. Waar ik nooit op kijk, maar van de week wel en toen kwam ik hem tegen. Hij had iets over zijn leven verteld in een podcast die Pray.com heet. Leek me raar, want volgens mij is hij atheïst, je kunt moeilijk anders als wetenschapper. Maar goed, hij vertelde daar interessante dingen over zichzelf, over leiderschap en tot slot zei hij dat hij hoopte als een nederig mens herinnerd te worden (hij was toen 85). Dat laatste frappeerde me wel, want hij had eigenlijk drie kwartier lang lopen vertellen dat hij zo'n goeie onderzoeker was, dat hij van elk clubje vanzelf voorzitter werd en dat hij helemaal selfmade was (nooit een penny aan opleiding betaald, dat bestaat niet meer in Amerika en daarom is Trump nu president). Kortom, niet erg bescheiden (hier is een link naar een artikeltje van hem https://www.psychologytoday.com/us/articles/199511/the-cost-shyness, waarin hij een eigen artikel "groundbreaking research" noemt). Maar misschien zit er verlegenheid achter, de verlegenheid van iemand die in het Italiaanse ghetto  van de South Bronx is opgegroeid en zich heeft opgewerkt naar de top van de wetenschap. Want als hij onbescheiden is, heeft hij daar wel reden voor.

Wat hij over leiderschap vertelde vond ik wel aardig. Een paar jaar geleden heb ik Leadership BS van Jeffrey Pfeffer gelezen, een andere Stanford-hoogleraar, die daarin de kachel aanmaakt met wat er in managementkringen en TEDTalks allemaal over onbewezen dingen over leiderschap wordt gezegd. Ik geloof dat Simon Sinek het moet ontgelden en dat is helemaal terecht. Ik zie het zo dat door fusies en neoliberalisme (hangt samen) het aantal CEO-plekken zo is teruggelopen dat de paar mazzelaars die de top van de apenrots halen overtuigd zijn van hun goddelijke status. Types als Sinek bevestigen die en daar is veel vraag naar, naar die bevestiging, ook bij mensen die dromen van de top.

Zimbardo is, in al zijn onbescheidenheid, wat nuchterder. Voor hem is een leider iemand die ideeën heeft en er iets mee wil, het hoogste woord heeft in vergaderingen, de agenda bepaalt, als eerste praat en met grapjes een sfeer opbouwt. Dat vind ik een aardige definitie van leiderschap. Ik geloof niet dat Trump eraan voldoet, Zimbardo kennelijk wel.

Interessante man dus. Hij heeft ook onderzoek gedaan naar verlegenheid en claimt mensen daar bijna altijd van af te kunnen helpen. Verder is hij bezig met Heroic Imagination en heeft hij geschreven (Lucifer Effect) over hoe makkelijk nette mensen slechte dingen doen. Het hangt allemaal wel een beetje samen. Ik heb de neiging meteen alle boeken daarover te bestellen, maar misschien eerst beginnen met een TEDTalk.